در این مقاله به توضیح صفحه رشد در بدن می پردازیم. بدن کودکان به طور مداوم در حال رشد و تحول است. این تغییرات عمدتاً در استخوان‌های طویل آن‌ها رخ می‌دهد که در انتهاهای استخوان‌ها، منطقه‌ای حاوی سلول‌های غضروفی به نام صفحه رشد وجود دارد. این سلول‌ها در حال تقسیم و بلوغ برای تبدیل شدن به استخوان هستند، و در نتیجه استخوان‌ها از نظر طول و عرض رشد می‌کنند.
این فرآیند ادامه دارد تا زمانی که صفحات رشد سخت شده یا بسته می‌شوند، که این امر موجب متوقف شدن رشد کودک می‌شود. در این مقاله، ما به بررسی دلایل و نشانه‌های بسته شدن صفحات رشد و همچنین روش‌هایی برای افزایش قد کودکان و بزرگسالان خواهیم پرداخت.
نقش صفحه رشد در بدن (تعیین کننده طول و شکل استخوان)
صفحه رشد (Growth plate)، که در نزدیکی انتهای استخوان‌های بلند کودکان و نوجوانان قرار دارد، طول و شکل آینده استخوان بالغ را تعیین می‌کند. هر استخوان بلند دارای دو صفحه رشد است که در هر دو انتهای استخوان قرار دارند.
مثال‌هایی از استخوان‌های بلند
استخوان‌هایی مانند ران، رادیوس، ساعد و استخوان‌های متاکارپ (دست و انگشتان) جزو این دسته از استخوان‌ها هستند. هنگامی که رشد کودک کامل می‌شود—معمولاً در دوران نوجوانی—صفحات رشد بسته شده و با استخوان جامد جایگزین می‌شوند. با انجام تمرینات خاص، می‌توانید به افزایش قد با ضخیم شدن غضروف کمک کنید.
آسیب‌پذیری صفحات رشد
نواحی ضعیف اسکلتی: صفحات رشد نسبت به سایر بخش‌های استخوانی و حتی رباط‌ها و تاندون‌های مجاور ضعیف‌تر و آسیب‌پذیرتر هستند. آسیب به این نواحی معمولاً به دنبال یک رویداد آسیب‌زا مانند سقوط یا تصادف و یا استرس مزمن ناشی از استفاده بیش از حد رخ می‌دهد.
نیاز به درمان فوری: کودکان و نوجوانانی که دچار آسیب به صفحه رشد می‌شوند اغلب نیاز به درمان فوری دارند تا از بروز مشکلات مربوط به رشد استخوان جلوگیری شود. این درمان‌ها می‌توانند شامل مراقبت‌های پزشکی و روش‌های ترمیمی باشند تا از بسته شدن زودهنگام صفحات رشد و مشکلات ناشی از آن جلوگیری کنند.
تعریف صفحات رشد و تأثیر آن‌ها بر رشد استخوان‌ها
همان‌طور که بچه‌ها رشد می‌کنند، صفحات رشد به استخوان جامد تبدیل و بسته می‌شوند. پس از بسته‌شدن این صفحه، استخوان‌ها دیگر رشد نمی‌کنند. این موضوع با اسکن اشعه ایکس کاملا مشخص می‌شود و صفحات رشد در عکس مانند خطوط تیره در انتهای استخوان‌ها به نظر می‌رسند.
عوامل مؤثر در رشد طولی استخوان‌ها
یکی از عوامل مؤثر در افزایش قد با رشد طولی استخوان‌ها انجام می‌پذیرد. در پایان رشد، زمانی که غضروف کاملاً به استخوان تبدیل می‌شود، خطوط تیره دیگر در عکسبرداری با اشعه ایکس قابل مشاهده نخواهند بود که به معنی بسته شدن صفحات است. به‌طور معمول، صفحات رشد دختران به‌طور متوسط در 14-15 سالگی و صفحات رشد پسران در 16 الی 17 سالگی بسته می‌شود. البته این رویداد در برخی افراد زودتر و در برخی دیگر دیرتر رخ می‌دهد.
دو صفحه رشد در تمام استخوان‌های بلند وجود دارد که در انتهای استخوان‌های بلند قرار دارند. غضروف ناحیه صفحات رشد با رسوب کلسیم سخت و در نتیجه بافت استخوانی تشکیل می‌شود. بافت استخوانی تازه تشکیل شده به افزایش طول استخوان کمک می‌کند و این روند تا زمانی ادامه می‌یابد که غضروف صفحات رشد استخوانی و بسته نشده باشد. نمونه‌هایی از استخوان‌های بلند با صفحات رشد شامل استخوان ساق پا، استخوان‌های پشت، استخوان ران (استخوان ران)، رادیوس و اولنا در ساعد و همچنین استخوان‌های متاکارپ در دست‌ها هستند که روند بسته شدن آن‌ها در تصویر زیر مشخص شده است.
تعریف صفحه رشد در استخوان‌های بلند
صفحه رشد همان قسمت غضروفی استخوان‌های بلند است که رشد طولی استخوان در آن صورت می‌گیرد. ساختار این صفحه شامل سلول‌های غضروفی است که در ماتریکس کلاژن معلق بوده و چندین مرحله بلوغ را طی می‌کنند تا در نهایت بمیرند و با استئوبلاست‌ها، استئوکلاست‌ها و استخوان‌های لایه‌ای جایگزین شوند.
فرآیند استخوان‌سازی اندوکندرال
فرآیند استخوان‌سازی اندوکندرال توسط سلول‌های غضروفی و با هماهنگی انواع فاکتورهای هومورال شامل هورمون رشد، هورمون پاراتیروئید، استروژن، فاکتورهای رشد، سیتوکین‌ها و مسیرهای سیگنالینگ مختلف صورت می‌پذیرد.
تأثیر استروژن بر توقف رشد استخوانی
تحت تأثیر هورمون استروژن، تکثیر سلول‌های غضروفی در حال استراحت کاهش می‌یابد و در مرحله پایانی تمایز، غضروف با رگ‌های خونی و بافت استخوانی سازمان‌یافته جایگزین می‌شود. پس از مرگ سلول‌های غضروفی، رشد طولی استخوان متوقف شده و صفحه رشد بسته می‌شود.
نقش سیگنال‌های ژنتیکی در تنظیم رشد استخوان
در این فرایند، سیگنال‌های تنظیمی ژنتیکی بسیار پیچیده‌ای وجود دارند و اختلالات ژنتیکی در هر یک از ژن‌های مرتبط می‌تواند منجر به ناهنجاری‌های رشد استخوان شود.
استفاده از داروی آناستروزول در بلوغ
در حال حاضر برای پسران، داروی آناستروزول برای کاهش یا جلوگیری از بسته شدن صفحات رشد استفاده می‌شود، ضمن اینکه این دارو اجازه می‌دهد تا بلوغ به طور طبیعی پیشرفت کند. همچنین سازمان غذا و داروی ایالات متحده، تزریق Voxzogo (vosoritide) را برای بهبود رشد در کودکان پنج ساله و بالاتر مبتلا به آکندروپلازی و دارای اپی‌فیزهای باز (صفحات رشد) تایید کرده است تا از کوتاهی جلوگیری شود.
اهمیت بررسی علت عدم رشد طبیعی در کودکان
اگر کودک به طور طبیعی رشد نمی‌کند، باید علت آن بررسی شود. درمان‌های هورمونی می‌توانند به کودک کمک کنند تا به قد بالقوه بزرگسالی خود برسد و رشد کند. با این حال، هنگامی که رشد اسکلتی متوقف شده است، معمولاً هیچ درمان دارویی باعث افزایش قد نخواهد شد.
روش‌های طبیعی برای تحریک رشد و باز شدن صفحه رشد
عادات سالم مانند خواب کافی می‌توانند به بدن کمک کنند تا هورمون‌های رشد را طی شب ترشح کند. ورزش منظم، به‌ویژه فعالیت‌های پرتحرک مانند دویدن، پریدن و تمرینات قدرتی، می‌تواند بازسازی استخوان را تحریک کرده و تراکم استخوانی را افزایش دهد. با این حال، هیچ روش طبیعی برای باز کردن مجدد صفحات رشد که پس از دوره بلوغ بسته شده‌اند، وجود ندارد و توانایی رشد قدی پس از آن از دست می‌رود.
تاثیر استروژن و استرادیول در بلوغ
استروژن، که هورمون غالب زنانه است، در دوران بلوغ به مقدار زیادی ترشح می‌شود، به‌خصوص زمانی که دختران شروع به تخمک‌گذاری می‌کنند. استرون و استریول نیز از جمله هورمون‌های مرتبط با استروژن هستند. نقش اصلی استرادیول در تنظیم چرخه‌های قاعدگی زنان، سیستم تولید مثل و همچنین در توسعه ویژگی‌های جنسی مانند بزرگ شدن باسن و رشد سینه‌ها است. در بدن مردان، استرادیول در تنظیم میل جنسی، تولید اسپرم و عملکرد نعوظ نقش دارد.
تاثیر استرادیول بر رشد و بلوغ
در اواخر بلوغ، سطح تولید استرادیول در هر دو جنسیت افزایش می‌یابد، هرچند که سطح آن در زنان بیشتر است. افزایش سطح استروژن در پایان بلوغ نقش کلیدی در تسریع یا کاتالیز بسته شدن صفحه رشد دارد. در نتیجه، رشد قدی بیشتر کودکان تقریباً دو سال پس از پایان بلوغ متوقف می‌شود، که این زمان معمولاً در سن 14 سالگی برای دختران و 16 تا 17 سالگی برای پسران رخ می‌دهد. به طور معمول، صفحه رشد برای دختران بین 14 تا 16 سالگی و برای پسران بین 16 تا 19 سالگی بسته می‌شود.
افزایش قد پس از بلوغ و بسته شدن صفحه رشد
پس از بسته شد صفحه رشد امکان رشد طبیعی در افراد از بین می رود و تنها راه عملی برای افزایش قد انجام عمل جراحی افزایش قد است. بنابراین داروهای افزایش قد پس از بسته شدن صفحه رشد اثربخش نخواهند بود.
سوالات خود را درباره این مقاله در بخش نظرات از ما بپرسید. همینطور می توانید از طریق WhatsApp با ما در تماس باشید